Dolamit; (-75 mikron)
Bileşimi CaMg(CO3)2 olan dolomit, kalsitten ayrı özellikte bir mineraldir. Dolomit, kireçtaşlarından CaO'in yerini kısmen veya tamamen MgO'in alması ile oluşmaktadır. Kırılgan bir mineral olup özgül ağırlığı 2.8g/cm³ ve sertliği 3,5-4 arasındadır. Kalkerden daha sert ve kırılma yüzeyi değişik, aşınmaya daha dayanıklıdır. Isıtıldığında köpürerek çözündüğü için kalsitten ayrılır.
Kimyasal bileşimi: CaMg(CO3)2
Kristal sistemi: Hegzagonal
Sertlik: 3,5-4, Özgül ağırlık: 2.86
KullanımAlanları;
Fiziksel ve kimyasal yapısına bağlı olarak dolomitin 30’dan fazla kullanım alanı vardır. Fiziksel nitelikleri itibariyle dolomit özellikle yol inşaatlarında (karayolu, demiryolu) ve beton yapımında kullanılmaktadır. Kimyasal niteliklerinden istifade söz konusu olduğunda ise çok daha geniş bir kullanım alanı ortaya çıkmaktadır. İçerdiği MgO’den dolayı dolomit ziraatta (gübre yapımında, toprak ıslahında), tuğla, çimento, Dolomitik sönmemiş kireç, cam, soda sanayinde kullanılmaktadır. Basta boya olmak üzere kimya sanayicinde de dolgu maddesi olarak önemli bir hammaddedir.
Ayrıca filitrasyon işlemleri alkali ve ferrosilicon imali ve gene kimya sanayicinde beyazlatıcı olarak önemli bir kullanım alanı vardır.
Fakat asil önemli tüketim alanı Demir-Çelik sanayimdir. Bu sektörde asil olarak refrakter malzeme imalinde ve cüruf yapıcı flux olarak kullanılmaktadır.
Son zamanlarda refrakter alarak yüksek fırınların astarlanmasında ateşe dayanıklı tuğla yapım sırasında manyezitin yerini dolomit almış bulunmaktadır. Yurtiçinde ise refrakter malzeme olarak dolomit ilk olarak 1954 yılında T.D.Ç. İşletmelerinde kullanılmıştır. Günümüzde ise bu maksatla bazik usulle çalışan bütün dökümhanelerde kullanılmaktadır.
Demir-Çelik sanayicinde flux olarak kullanıldığında cüruf yapıcı özelliğinin yanında basta kükürt olmak üzere istenmeyen empüritelerin cürufa geçmesini temin etmesi ile çok önemli bir hammadde özelliğindedir.
Bunun yanında son on yıl içinde peyzaj sektöründe de yoğun olarak kullanılmaktadır.
Türkiye’de Bulunuş Şekilleri
Dolomit Türkiye’de Kambriyen ‘den Tersiyer’e kadar oldukça uzun bir yaş aracılığında bulunur. Coğrafik olarak ta oldukça yaygındır. Hemen hemen her yörede az veya çok miktarda dolomit zuhuruna rastlamak mümkündür. Dolomit, kireçtaşlarında Ca’un yerini kısmen Mg’un alması ile oluşur. Bu yüzden bu iki kayaç grubu daima bir arada bulundukları gibi birinden diğerine de kolaylıkla geçiş gösterirler. İyi bir dolomitte MgO miktarı % 20 civarında olmaktadır. Türkiye’de bulunan dolomitler sanayide kullanılabilir nitelikte olup genellikle demir içerikleri düşüktür.
Rezervler
Ülkemizde dolomit coğrafik olarak oldukça geniş bir yayılım göstermektedir. Buna rağmen dolomit etütleri devam ettirildiği sürece ortaya daha çok sayıda dolomit yataklarının çıkacağıda açıktır. En azından mevcut yataklar ülke ihtiyacını uzun yıllar rahatlıkla karşılayabilecek durumdadır. Günümüzde üretim yapılan veya yapılmayan değişik büyüklükte bir çok dolomit yatağı mevcuttur.