BORAKS
10 H2O BORAKS denir (2). Boraks, mineral halinde Tinkal (Na2B4O7 . 10 H2O), Tinkalkonit (Na2B4O7 . 5 H2O) olarak doğada bulunduğu gibi bazı boratlardan elde edilebilir (4).
Saf halde renksiz saydam kristaller halindedir.
400°C’de suynu kaybeder. (4). R
enksiz olan bu cismin sudaki çözeltisi hafif kalevi bir reaksiyon gösterir.
Bundan dolayı boraks bazı çamaşır tozlarına ilave olunur (2).
Na+ O- O- Na+
O = B – O – B – O – B – O – B = O
Boraks, sodyum tetraborat
Beyaz suda çözünür. E.N:741°C (susuz olarak)
Bir sodyum hidroksit çözeltisi ile muamele edilen borik asit, sodyum tetraborat (Na2B4O7) çözeltisini meydana getirir (1).
4 H3BO3 + 2 NaOH › Na2B4O7 + 7 H2O
Boraks üretimi için kullanılan yöntemlerden biri, borik asitin Na2CO3 ile reaksiyonuna dayanır. (Yani borik asit bir baz ile reaksiyona sokulur.)
4 H3BO3 + Na2CO3 › Na2B4O7 + CO2 + 6 H2O
Boraks çözeltilerinin kristallendirilmelerinde, sıcak çözeltide 60°C’nin üstündeki sıcaklıklarda pentahidrat ( 5 H2O’lu) ve altındaki sıcaklıklarda dekahidrat ( 10 H2O’lu) boraks kristallenir.
Boraks dekahidrat kolayca su kaybedebilr; boraks pentahidrat ise daha iyi muhafaza edilebilir.(3).
Özellikleri:
Sodyum borat beyaz olup, toz ve kristal halinde bulunabilir.
Yoğunluğu 1,73 gr/cm3tür.
Sodyum borat suda ve gliserinde çözünür. Fakat alkolde çözünmez.
Boraks 75°C'de erimeye başlar.
Eridikçe kristal suyunu kaybeder. 200°C'de kaynar.
Sodyum, borat, kızıl derecede, boraks camı olarak adlandırılan camımsı kütle şeklinde erir.
Birçok metalik bileşikler çözünmüş metalik iyonlara mahsus bir renkte boraks incisi vererek erimiş materyalde çözünebilir.
Renklenmiş boraks incisinin meydana gelmesi bakır, nikel, demir ve krom gibi gerçek metal iyonlarının mevcudiyetini anlamak için analitik tahlilde kullanılır.